เวลาปวดหรือบาดเจ็บ จะรู้ได้อย่างไรว่าต้อง “ประคบเย็น” หรือ “ประคบร้อน” ?
🥶 “การประคบเย็น” ความเย็นนั้นจะทำให้เส้นเลือดหดตัวลง สารต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบ ไปยังบริเวณที่มีการอักเสบลดลง พอการอักเสบน้อยลง อาการปวด บวม แดง ร้อน ก็จะลดลงไป ดังนั้นประโยชน์ของการประคบเย็น คือ ลดปวด ลดอักเสบ ชะลอการไหลเวียนเลือด ทำให้อาการบวมลดลง
ตัวอย่างการนำประคบเย็นไปใช้ ในการบาดเจ็บอย่างเฉียบพลัน เช่น การฟกช้ำดำเขียว เท้าพลิก หรือการโดนกระแทก รวมถึงการอักเสบในบางกรณีที่สามารถใช้ประคบเย็นได้ เช่น แมลงกัดต่อย เป็นต้น
ข้อควรระวังในการประคบเย็น คือ
– หลีกเลี่ยงบริเวณที่มีบาดเเผลเปิด เพราะว่าอาจทำให้เกิดการติดเชื้อ
– หลีกเลี่ยงบริเวณที่มีการไหลเวียนเลือดที่ไม่ดี เช่น ปลายนิ้ว เส้นเลือดขอด ผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวาน เป็นต้น เพราะว่าพอประคบเย็นแล้วจะทำให้เลือดไปเลี้ยงน้อยลง จนอาจทำให้เกิดปัญหา เช่น เนื้อตาย เป็นต้น
– พยายามหลีกเลี่ยงการใช้ความเย็นที่เย็นมากเกินไป เช่น ไนโตรเจนเหลว เพราะว่าการเย็นเกินไปทำให้เกิด Frostbite หรือการไหม้ได้
🥵 “การประคบร้อน” ความร้อนจะทำให้เส้นเลือดขยายตัว พอเส้นเลือดขยายตัว เลือดจะไปเลี้ยงบริเวณนั้นได้เพิ่มมากขึ้น ดังนั้นประโยชน์ของการประคบร้อน คือ การเพิ่มการไหลเวียนเลือด ลดความตึงตัวของกล้ามเนื้อ ลดอาการปวดเรื้อรัง
ตัวอย่างการนำประคบร้อนไปใช้ ในอาการปวดเรื้อรัง เช่น ออฟฟิศซินโดรม ปวดคอ ปวดเอว เป็นต้น การประคบร้อนยังช่วยลดความตึงตัวของกล้ามเนื้อ นอกจากนี้ในผู้หญิงที่มีประจำเดือน ก็สามารถประคบร้อนลดปวดประจำเดือนได้
ข้อควรระวังในการประคบร้อน คือ
– อุณหภูมิที่ใช้ ต้องไม่ร้อนจนเกินไป เพราะอาจทำให้เกิดแผลพุพองได้
– หลีกเลี่ยงบริเวณบาดแผลเปิด หรือบริเวณที่มีบาดแผล เพราะอาจทำให้เสียเลือดมากขึ้น หรือทำให้เกิดการติดเชื้อได้ .
สรุปง่ายๆ เวลาที่เราจะใช้ประคบเย็น จะใช้ในกรณีที่มีการอักเสบ เช่น ปวด บวม แดง ร้อน ลองสัมผัสดูที่ผิว ถ้าเกิดสัมผัสแล้วมีความร้อน เราควรจะใช้ประคบเย็น ไม่ควรใช้ความร้อน เพราะถ้าใช้ความร้อนจะทำให้เกิดการอักเสบมากขึ้นได้ ส่วนการประคบร้อน มักจะใช้ในกรณีที่มีอาการปวดเรื้อรัง มีความตึงตัวของกล้ามเนื้อ เป็นต้น
สามารถใช้ประคบร้อนและประคบเย็น พร้อมกันได้ไหม? คำตอบคือ ได้ แต่แนะนำว่าให้ปรึกษาบุคลากรทางการแพทย์ หรือนักกายภาพบำบัดก่อน เพราะว่าการใช้เทคนิคนี้ มีข้อห้ามข้อควรระวังอยู่เช่นกัน
